рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рдЬрди्рдо рдХृрд╖्рдг рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी 15 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1872 рдХो рдХрд▓рдХрдд्рддे рдХे рдПрдХ рд╕рдоृрдж्рдз рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдгрдзрди рдШोрд╖ рдХे рдпрд╣ाँ рд╣ुрдЖ рдеा। рдЬрдм рд╡े рд╕ाрдд рд╡рд░्рд╖ рдХे рдеे рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиे рднाрдЗрдпों рдХे рд╕ाрде рдЗंрдЧ्рд▓ैрдг्рдб рднेрдЬ рджिрдпा рдЧрдпा, рд╡рд╣ाँ рд╡े рдЪौрджрд╣ рд╡рд░्рд╖ рд░рд╣े। рд╡рд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧ्рд░ीрдХ, рд▓ेрдЯिрди, рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдл्рд░ेंрдЪ, рдЬрд░्рдорди, рдЗрдЯैрд▓िрдпрди, рд╕्рдкेрдиिрд╢ рдЖрджि рднाрд╖ाрдУं рдХा рдЕрдЪ्рдЫा рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा।
рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдгрдзрди рдШोрд╖ рдХी рдк्рд░рдмрд▓ рдЗрдЪ्рдЫा рдеी рдХि рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЖрдИ.рд╕ी.рдПрд╕. рдХी рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рдоें рднाрдЧ рд▓ें рдФрд░ рднाрд░рдд рдоें рдЖрдХрд░ рдПрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рдкрдж рдкрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ें। рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдХрд░рдиे рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╡े рдЖрдИ.рд╕ी.рдПрд╕. рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдмैрдаे рдФрд░ рдЖрд╢ाрддीрдд рдЕंрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдпे рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдпे। рдкрд░рди्рддु рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХी рдЗрд╕рдоें рд░ुрдЪि рди рдеी। рд╡े рдЬाрдирдмूрдЭрдХрд░ рдШुрдб़рд╕рд╡ाрд░ी рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдирд╣ीं рдЧрдпे। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдмрд╣ुрдд рдмाрдж рдоें рдПрдХ рджिрди рдЕрдкрдиी рд╕рди्рдз्рдпाрдХाрд▓ीрди рд╡ाрд░्рддा рдоें рдмрддाрдпा рдХि рдЗрд╕ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рдо्рдорд▓िрдд рди рд╣ोрдиे рдХा рдХाрд░рдг рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдиौрдХрд░ी рдХे рдк्рд░рддि рдШृрдгा рдХी рднाрд╡рдиा рдеी। рдЬрдирд╡рд░ी 1893 рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рднाрд░рдд рд▓ौрдЯे।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдмрдо्рдмрдИ рдХे рдЕрдкोрд▓ोрдмрди्рджрд░ рдоें рдЬ्рдпों рд╣ी рднाрд░рдд рднूрдоि рдоें рдЕрдкрдиा рдкैрд░ рд░рдЦा рдПрдХ рдЕрд╡िрд░рд▓ рд╢ाрди्рддि рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдзिрдХृрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рд╕рдпाрдЬी рд░ाрд╡ рдЧाрдпрдХрд╡ाрдб़ рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рдмрдб़ौрджा рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдиौрдХрд░ी рдХे рд▓िрдпे рдЪुрди рд▓िрдпा। рдпрд╣ाँ рдЙрди्рд╣ें рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдХाрдо рджिрдпे рдЧрдпे। рд╡े рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рдл्рд░ेрди्рдЪ рдХे рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рднी рд░рд╣े рдФрд░ рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХ рднी। рдпрд╣ाँ рд░рд╣рдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧुрдЬрд░ाрддी, рдорд░ाрдаी, рдмंрдЧрд▓ा рддрдеा рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдЖрджि рднाрд╖ाрдУं рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдЧрд╣рд░ा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рддрдеा рд▓ेрдЦрди рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд░рд╣े। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддेрд░рд╣ рд╡рд░्рд╖ рдмрдб़ौрджा рд░рдЬा рдХी рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХीрдп рдФрд░ рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ेрд╡ाрдУं рдоें рд▓рдЧाрдпे। рдпे рдЖрдд्рдо-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг, рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХ्рд░िрдпा-рдХрд▓ाрдк рдФрд░ рднाрд╡ी рдХाрд░्рдп рдХी рддैрдпाрд░ी рдХे рд╡рд░्рд╖ рдеे। рдмрдб़ौрджा рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдХाрд▓ी рдХे рджिрд░्рд╢рди рдХिрдпे рдФрд░ рдЗрд╕ी рдХाрд▓ рдоें рдиिрд░्рд╡ाрдг рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рдЙрди्рд╣ीं рджिрдиों ‘рднрд╡ाрдиी рдорди्рджिрд░’ рдХी рдпोрдЬрдиा рддैрдпाрд░ рдХी рдЧрдпी рдЬिрд╕рдоें рднाрд░рдд рдоाрддा рдХे рдиि:рд╕्рд╡ाрд░्рде рд╕ेрд╡рдХों рдХे рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХी рдмाрдд рдХी рдЧрдпी рдеी। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рдмрдб़ौрджा рдк्рд░рд╡ाрд╕ рд╕ाрдзрдиा рдФрд░ рд╡िрдХрдЯ рдЖрдд्рдо рд╕ंрдпрдо рдХा рд╕рдордп рд░рд╣ा। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ाрдзрдиा рдПрд╡ं рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЕрдиुрднрд╡ рдХा рд╢्рд░ीрдЧрдгेрд╢ рдмрдб़ौрджा рдоें рд╣ी рд╣ुрдЖ। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдмрдб़ौрджा рдоें рдЕрдкрдиी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджोрдиों рд╣ी рддैрдпाрд░िрдпाँ рдХीं। рдмрдб़ौрджा рдиिрд╡ाрд╕ рдоें рд╣ी рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ 29 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рднूрдкाрд▓рдЪрди्рдж्рд░ рдмрд╕ु рдХी рд╕ुрдкुрдд्рд░ी рдоृрдгाрдгिрдиी рджेрд╡ी рд╕े рд╣ुрдЖ। рдЕрдкрдиी рдкрдд्рдиी рдХो рднी рдЖрд░рдо्рдн рд╕े рд╣ी рдПрдХ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬीрд╡рди рдХी рдУрд░ рд▓े рдЬाрдиे рдХा рдЗрдирдХा рдЕрдердХ рдк्рд░рдпाрд╕ рд░рд╣ा рд╣ै।
рд╕рди् 1906 рдоें рдмंрдЧाрд▓ рдиेрд╢рдирд▓ рдХॉрд▓ेрдЬ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ुрдИ। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рдЗрд╕ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рдк्рд░िंрд╕िрдкрд▓ рдкрдж рдХो рд╕ँрднाрд▓рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЖрдорди्рдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा, рддрдм рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдмрдб़ौрджा рд░ाрдЬ рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдиौрдХрд░ी рдХो рдЫोрдб़ рдХрд░ рдЖ рдЧрдпे рдФрд░ рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЖрдХрд░ рдиेрд╢рдирд▓ рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рдкрд╣рд▓े рдк्рд░िंрд╕िрдкрд▓ рдмрди рдЧрдпे। рд╡рд╣ाँ рд╕े рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдд्рдпाрдЧ рдкрдд्рд░ рджे рджिрдпा рддाрдХि рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдоें рдЦुрд▓рдХрд░ рднाрдЧ рд▓े рд╕рдХें।
рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЖрддे рд╣ी рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЙрд╕ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрди्рджोрд▓рди рдХी рдЖрдЧ рдоें рдиिрд░्рднीрдХрддा рд╕े рдХूрдж рдкрдб़े рдЬिрд╕рдоें рдмंрдЧ-рднंрдЧ рдХे рдк्рд░рд╢्рди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ाрд░ा рдмंрдЧाрд▓ рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ рднाрд░рдд рд╕ुрд▓рдЧ рд░рд╣ा рдеा। рдмंрдЧाрд▓ рдХो рдЗрд╕ рд╕рдордп рдРрд╕े рд╣ी рдиिрд░्рднीрдХ рдФрд░ рдУрдЬрд╕्рд╡ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдиाрдпрдХ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдеी। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЦुрд▓рдХрд░ рдЗрд╕ рдЖрди्рджोрд▓рди рдоें рднाрдЧ рд▓िрдпा рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЖрд╣्рд╡ाрди рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рд╕ेрд╡ाрдпें рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░ рджीं рдФрд░ рд▓ाрд▓ा рд▓ाрдЬрдкрддрд░ाрдп, рдмाрд▓ рдЧंрдЧाрдзрд░ рддिрд▓рдХ рдФрд░ рд╡िрдкिрдирдЪрди्рдж्рд░ рдкाрд▓ рдХे рд╕ाрдеी рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрд╢ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдиेрддाрдУं рдоें рдЧिрдиे рдЬाрдиे рд▓рдЧे।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рджेрд╢ рдХो рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиा рд╕िрдЦाрдпा। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╢ाрдпрдж рдХांрдЧ्рд░ेрд╕-рдоंрдЪ рд╕े рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдоांрдЧ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдкрд╣рд▓े рдиेрддा рдеे। рд╕ाрд░ा рджेрд╢ рдЬाрдЧ рдЙрдаा рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдмрд▓ि рдЪрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдпे рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЧрдпा।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рджрд▓ рдХे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдоें рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╕рд╣рдпोрдЧ рджेрддे рд░рд╣े, рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХो рдЫोрдб़ рджिрдпा рдФрд░ рдЬрдирдордд рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рд╡िрднिрди्рди рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдоें рд▓ेрдЦ рдпा рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рд▓िрдЦрддे рд░рд╣े। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж ‘рд╡рди्рджे рдоाрддрд░рдо्’ рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╢ुрд░ु рдХिрдпा рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХा рд╕рдмрд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдЕрдЦрдмрд░ рдмрди рдЧрдпा। ‘рд╡рди्рджे рдоाрддрд░рдо्’ рдоें рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рд▓ेрдЦों рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рддीрдп рдЦ्рдпाрддि рджिрд▓ा рджी। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдХрд╣рддे рдеे ‘‘ ‘рд╡рди्рджे рдоाрддрд░рдо्’ рдХी рдПрдХ-рдПрдХ рдкंрдХ्рддि рдоें рд░ाрдЬрдж्рд░ोрд╣ рднрд░ा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдЪाрд▓ाрдХी рд╕े рдЫिрдкाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдЙрд╕ рдкрд░ рдоुрдХрджрдоा рдирд╣ीं рдЪрд▓ рд╕рдХрддा।’’ рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╡ाрдЗрд╕рд░ाрдп рдХे рдиिрдЬी рд╕рдЪिрд╡ рдиे рд▓िрдЦा рдеा - ‘‘рдЕрдЧрд░ рд╕рдм рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдЬेрд▓ рдоें рднрд░ рджिрдпे рдЬाрдпें, рдХेрд╡рд▓ рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╣ी рдмाрд╣рд░ рд░рд╣ें рддो рд╡рд╣ рдлिрд░ рд╕े рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░िрдпों рдХी рдПрдХ рд╕ेрдиा рдЦрдб़ी рдХрд░ рд▓ेंрдЧे।’’ рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХी рдорди्рдж рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡рд╢ूрди्рдп рдиीрддि рдоें рдХ्рд░ाрди्рддि рд▓ा рджी, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЪेрддрдиा рдоें рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рд░ाрдЬ рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рджिрдпा। рджेрд╢ рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рдирдпा рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рджिрдпा рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдЖрди्рджोрд▓рди рдХो рдПрдХ рдирдпी рджिрд╢ा рджी।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рд▓िрдпे рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рджेрд╢ рдХा рдЯुрдХрдб़ा, рдкрд░्рд╡рдд, рдЦेрдд, рдЬंрдЧрд▓, рдФрд░ рдирджिрдпों рдХा рдиाрдо рди рдеा। рдЙрдирдХे рд▓िрдпे рднाрд░рдд рдоाрддा рдПрдХ рджेрд╡ी рдеी। рдоाँ рдеी। рд╡े рдЕрдкрдиी рдкрдд्рдиी рдХे рдиाрдо рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं :
‘‘рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХो рдПрдХ рдЬрдб़ рдкрджाрд░्рде, рдЦेрдд, рдоैрджाрди, рдЬंрдЧрд▓, рдкрд░्рд╡рдд рдФрд░ рдирджिрдпाँ рд╣ी рдоाрдирддे рд╣ैं рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдкрд░ рдоैं рдЗрд╕े рдЕрдкрдиी рдоाрддा рдоाрдирддा рд╣ूँ। рдоैं рдЗрд╕рдХी рднрдХ्рддि рдФрд░ рдкूрдЬा рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдпрджि рдкुрдд्рд░ рдпрд╣ рджेрдЦे рдХि рдПрдХ рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рдЙрд╕рдХी рдоाँ рдХी рдЫाрддी рдкрд░ рдмैрдаा рдЙрд╕рдХा рд░рдХ्рддрдкाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрдж्рдпрдд рд╣ो рддो рднрд▓ा рд▓рдбреШा рдХ्рдпा рдХрд░ेрдЧा ? рдХ्рдпा рд╡рд╣ рддрдм рд╢ाрди्рдд рдорди рд╕े рднोрдЬрди рдХрд░рдиे рдмैрда рдЬाрдпрдЧा рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕्рдд्рд░ी рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде рдЖрдирди्рдж рдордиाрдпेрдЧा рдпा рдоाँ рдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рджौрдб़ рдкрдб़рддा рд╣ै ? рдоैं рдЬाрдирддा рд╣ूँ рдХि рдоुрдЭрдоें рдЗрд╕ рдкрддिрдд рдЬाрддि рдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ै, рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╢рдХ्рддि рдирд╣ीं, рддрд▓рд╡ाрд░ рдпा рдмрди्рджूрдХ рд▓ेрдХрд░ рдоैं рдпुрдж्рдз рдХрд░рдиे рдирд╣ीं рдЬा рд░рд╣ा рд╣ूँ, рд╡рд░рди् рдЬ्рдЮाрди рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ै। рдХ्рд╖рдд्рд░िрдп рдХा рдмрд▓ рд╣ी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдмрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै, рдм्рд░рд╣्рдо рддेрдЬ рднी рд╣ै। рдпрд╣ рддेрдЬ рдЬ्рдЮाрди рдХे рдКрдкрд░ рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рднाрд╡ рдирдпा рдирд╣ीं рд╣ै, рдЖрдЬрдХрд▓ рдХा рдирд╣ीं рд╣ै, рдЗрд╕ рднाрд╡ рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╣ी рдоैंрдиे рдЬрди्рдо рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рд╣ै, рдпрд╣ рднाрд╡ рдоेрд░ी рдирд╕-рдирд╕ рдоें рднрд░ा рд╣ै, рднрдЧрд╡ाрди् рдиे рдЗрд╕ी рдорд╣ाрд╡्рд░рдд рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдоुрдЭे рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рднेрдЬा рд╣ै। рдЪौрджрд╣ рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдЗрд╕рдХा рдмीрдЬ рдЕंрдХुрд░िрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧा рдеा, рдЬрдм 18 рд╡рд░्рд╖ рдХा рд╣ुрдЖ рддो рдЬрдб़ें рдкрдХ्рдХी рд╣ो рдЧрдИं।’’
рд╕рди् 1908 рд╕े 1909 рддрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рдмрди्рджी рдмрдиा рдХрд░ рдЕрд▓ीрдкुрд░ рдЬेрд▓ рдоें рд░рдЦा। рдЬेрд▓ рдХे рдЕрди्рджрд░ рдЙрди्рд╣ें рдз्рдпाрди, рдзाрд░рдгा рдФрд░ рдпोрдЧाрднрдпाрд╕ рдХे рд▓िрдпे рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╕рдордп рдоिрд▓рдиे рд▓рдЧा। рдХाрд░ाрдЧाрд░ рдЙрдирдХे рд▓िрдпे рддрдкोрд╡рди рдмрди рдЧрдпा, рдХाрд░ाрдЧाрд░ рдоें рдЙрди्рд╣ें рдХृрд╖्рдг рдХा рдЕрди्рддрд░्рджрд╢рди рд╣ुрдЖ। рдпрд╣ीं рдЙрди्рд╣ें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рдЧीрддा рдкрд░ рдк्рд░рд╡рдЪрди рд╕ुрдиाрдИ рдкрдб़ा। рдпрд╣ीं рдЕрддीрдд рдХी рдмрдб़ी рдмрдб़ी рдЖрдд्рдоाрдУं рдиे рдЗрдирдХे рд╕ाрде рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдХिрдпा। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдкाрд░्рд▓ीрдоेрди्рдЯ рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рдоाрдорд▓े рдкрд░ рдХрдИ рдШंрдЯो рддрдХ рдмрд╣рд╕ рдХी, рдкрд░рди्рддु рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрдж рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХोрдИ рдЕрднिрдпोрдЧ рд╕िрдж्рдз рди рд╣ो рд╕рдХा, рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ें рдЫोрдб़ рджिрдпा рдЧрдпा।
1910 рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рдЕрди्рджрд░ рд╕े рдЖрджेрд╢ рдоिрд▓ा рдХि рдкांрдбिрдЪेрд░ी рдЪрд▓े рдЬाрдУ। рдЕрди्рддрд░्рд░ाрдд्рдоा рдХी рдкुрдХाрд░ рдкрд░ рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рд░ाрдЬрдиीрддि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЫोрдб़ рджिрдпा рдФрд░ рдЕрдкрдиे-рдЖрдкрдХो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХे рд╡िрдХाрд╕ рд▓िрдпे рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे 4 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1910 рдХो рдкांрдбिрдЪेрд░ी рдЖ рдЧрдпे। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрднी рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рд╕рдХ्рд░िрдп рднाрдЧ рдирд╣ीं рд▓िрдпा। рдЪाрд░ рд╡рд░्рд╖ рдХे рдоौрди рдпोрдЧ рдХे рдмाрдж 1914 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджрд░्рд╢рди рд╕ंрдмंрдзी рдоाрд╕िрдХ рдкрдд्рд░ ‘рдЖрд░्рдп’ рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдЬिрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиे рдирдпे рд╕рди्рджेрд╢ рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХिрдпा : рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХी рджिрд╡्рдп рдиिрдпрддि (рджिрд╡्рдп рдЬीрд╡рди), рдЙрд╕рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХा рдоाрд░्рдЧ (рдпोрдЧ-рд╕рдорди्рд╡рдп), рдоाрдирд╡ рд╕рдоाрдЬ рдХी рджिрд╡्рдп рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдк्рд░рдЧрддि (рдоाрдирд╡-рдЪрдХ्рд░), рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдХे рдРрдХ्рдп рдХी рдЪрд░िрддाрд░्рдерддा (рдоाрдирд╡ рдПрдХрддा рдХा рдЖрджрд░्рд╢), рднाрд░рддीрдп рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХрддा рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдЖрди्рддрд░िрдХ рдЕрд░्рде рдФрд░ рдк्рд░рддीрдХ (рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдЖрдзाрд░, рд╡ेрдж рдкрд░, рдЙрдкрдиिрд╖рдж, рдЧीрддा-рдк्рд░рдмрди्рдз) рдХाрд╡्рдп рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рд╡िрдХाрд╕ (рднाрд╡ी рдХрд╡िрддा)। рдХाрд╡्рдп рдоें рдЙрдирдХी рд╕рд░्рд╡ोрдд्рдХृрд╖्рда рдХृрддि рд╣ै ‘рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी’, рд▓рдЧрднрдЧ рдЪौрдмीрд╕ рд╣рдЬाрд░ рдкंрдХ्рддिрдпों рдХी рдЕрдиुрдХाрди्рдд рдХрд╡िрддा।
1910 рд╕े 1937 рддрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЧुрдк्рддрдЪрд░ рдЙрдирдХे рдордХाрди рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧाрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдХ्рдпोंрдХि рдЕंрдЧे्рд░рдЬ рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдЧुрдк्рддрдЪрд░ рд╡िрднाрдЧ рдпрд╣ рдоाрдирдиे рдХो рддैрдпाрд░ рди рдеा рдХि рдЙрди्рд╣ोрдиे рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рд╕рдХ्рд░िрдп рднाрдЧ рд▓ेрдиा рдмंрдж рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै। рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдордж्рд░ाрд╕ рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд╕ी. рд░ाрдЬрдЧोрдкाрд▓ाрдЪाрд░्рдп рдиे рдпрд╣ рдкрд╣рд░ा рд╣рдЯाрдпा। рдЗрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें 25 рдЕрдк्рд░ैрд▓, 1914 рдХो рджिрдпा рд╣ुрдЖ рдоाрддाрдЬी рдХा рд╡рдЪрди рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ैं -
‘‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд░ाрдЬрдиीрддि рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдЧрдпे рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЖрд╢्рд░рдо рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдиिрдпрдоों рдоें рд╕े рдПрдХ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд░ाрдЬрдиीрддि рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░рд╣ा рдЬाрдп। рдпрд╣ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рдЧрддिрд╡िрдзि рдоें рд░рд╕ рдирд╣ीं рдеा, рдмрд▓्рдХि рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рдЖрдЬрдХрд▓ рд░ाрдЬрдиीрддि рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдиिрдо्рди рдХोрдЯि рдХी рдФрд░ рднрдж्рджी рдЪीрдЬ рд╣ै рдЬो рдкूрд░ी рдоिрде्рдпाрдд्рд╡, рдЪाрд▓ाрдХी, рдЕрди्рдпाрдп, рд╢рдХ्рддि рдХा рджुрд░ुрдкрдпोрдЧ рдЖрджि рд╕े рднрд░ी рд╣ै। рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдпे рдХрдкрдЯ, рдзोрдЦेрдмाрдЬी рдФрд░ рдмेрддрд╣ाрд╢ा рдорд╣рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ा рдкैрджा рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै।
‘‘рд╣рдоाрд░े рдпोрдЧ рдХा рдЖрдзाрд░ рд╣ै рд╕рдЪ्рдЪाрдИ, рдИрдоाрдирджाрд░ी, рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдХा рдиिрд╖ेрдз, рднाрдЧрд╡рдд рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдпे рдиि:рд╕्рд╡ाрд░्рде рдЖрдд्рдо-рджाрди, рдЪрд░िрдд्рд░ рдХी рдЙрджाрдд्рддрддा рдФрд░ рдЛрдЬुрддा। рдЬो рд▓ोрдЧ рдЗрди рдЖрдзाрд░рднूрдд рдЧुрдгों рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдирд╣ीं рд▓ाрддे рд╡े рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рд╢िрд╖्рдп рдирд╣ीं рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдЙрдирдХे рд▓िрдпे рд╕्рдеाрди рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдоैं рдЖрд╢्рд░рдо рдкрд░ рдХिрдпे рдЧрдпे рдЙрди рдоूрд░्рдЦрддाрдкूрд░्рдг рдФрд░ рдиिрд░ाрдзाрд░ рдЖрдХ्рд╖ेрдкों рдХा рдЙрдд्рддрд░ рджेрдиे рд╕े рдЗंрдХाрд░ рдХрд░рддी рд╣ूँ рдЬो рд╡िрдХृрдд рднाрд╡рдиा рдЕैрд░ рдмुрд░े рдЗрд░ाрджे рд╕े рдХिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╣рдоेрд╢ा рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднूрдоि рд╕े рдк्рд░рдЧाрдв़ рдк्рд░ेрдо рд░рдЦрддे рдеे, рд▓ेрдХिрди рд╡े рдЪाрд╣рддे рдеे рдХि рд╡рд╣ рдорд╣ाрди्, рдЙрджाрдд्рдд, рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ो, рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрди् рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╣ो। рдЙрди्рд╣ें рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рди рдеा рдХि рд╡рд╣ рдЧрди्рджे, рдЕрдзрдо, рдЕрдкрд░िрд╖्рдХृрдд, рдЕрди्рдзे, рд╕्рд╡ाрд░्рдердкूрд░्рдг рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрди-рднрд░े рдкूрд░्рд╡ाрдЧ्рд░рд╣ों рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЙрддрд░े। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рд╣рдо рдЙрдирдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЪрд▓рддे рд╣ुрдП рд╕рдд्рдп, рдк्рд░рдЧрддि рдФрд░ рдоाрдирд╡ рд░ूрдкाрди्рддрд░ рдХी рдз्рд╡рдЬा рдКंрдЪी рдЙрдаाрддे рд╣ैं, рдЙрди рд╕рдмрдХी рдкрд░рд╡ाрд╣ рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЬो рдЕрдЬ्рдЮाрди, рдоूрдв़рддा, рдИрд╖्рд░्рдпा рдФрд░ рджुрд░्рднाрд╡рдиा рдХे рдХाрд░рдг рдЙрд╕े рдЧрди्рджा рдХрд░рдиा рдпा рдХीрдЪрдб़ рдоें рдШрд╕ीрдЯрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं - рдЙрд╕े рдКंрдЪे рд╕े рдКंрдЪा рдлрд╣рд░ाрддे рд╣ैं, рддाрдХि рдЬिрди्рд╣ें рдЙрд╕рд╕े рдк्рд░ेрдо рд╣ो рд╡े рдЙрд╕े рджेрдЦ рд╕рдХें рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдЗрдХрдЯ्рдаे рд╣ो рд╕рдХें।’’
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िंрдж рдиे рдЪाрд▓ीрд╕ рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдкांрдбिрдЪेрд░ी рдоें рд░рд╣рдХрд░ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рджिрд╡्рдп рдЬीрд╡рди рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХिрдпा, рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рдХो рдЪрд░िрддाрд░्рде рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдердХ рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдЕंрдзрдХाрд░, рдЕрдиिрд╢्рдЪिрддрддा рдФрд░ рдиिрд░ाрд╢ा рдХे рдпुрдЧ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िंрдж рдк्рд░рдХाрд╢рд╡ाрди рдФрд░ рдЙрдЬ्рдЬрд╡рд▓ рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдЖрд╢ा рдФрд░ рд╕рди्рджेрд╢ рд▓ाрддे рд╣ैं।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िंрдж рдиे 5 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1950 рдоें рдЕрдкрдиा рдкाрд░्рдеिрд╡ рд╢рд░ीрд░ рдд्рдпाрдЧ рджिрдпा, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХे рджिрд╡्рдп рджрд░्рд╢рди рдФрд░ рдЖрджрд░्рд╢ рд╕ाрд░े рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд▓ोрдЧों рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХौрди рдеे? рдХौрди рд╣ैं? рдЗрд╕рдХा рдЙрдд्рддрд░ рд╢्рд░ीрдоाँ рдХे рд╢рдм्рджों рдоें
‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж Matter (рдЬрдб़рдж्рд░рд╡्рдп) рдХी рдЖрдд्рдоा рд╣ैं, рдкूрд░ी рдоाрдирд╡рддा рдХी рдЕрднीрдк्рд╕ा рд╣ैं। рд╡े Matter рдХे рднीрддрд░ рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рд╣ैं рдпा рдЬрдб़ рдж्рд░рд╡्рдп рдХे рднीрддрд░ рдЖрдд्рдоा рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ैं। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЙрд╕ рдкрд░рдо рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╕े рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдХो рдЕрд▓рдЧ рдХिрдпा, рдиिрд╢्рдЪेрддрдиा рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХा рдмोрдЭा рдЕрдкрдиी рдкीрда рдкрд░ рдвोрддे рд╣ुрдпे рд╕рд╢рд░ीрд░ рдЬрдб़рдж्рд░рд╡्рдп рдХे рднीрддрд░ рдбुрдмрдХी рд▓рдЧाрдИ рдЬिрд╕рд╕े рд╡рд╣ рднाрдЧрд╡рдд рдЬीрд╡рди рдХी рдУрд░ рдЬाрдЧृрдд рд╣ो рд╕рдХे। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ोंрдиें рдкрд░рдо рдк्рд░рднु рд╕े рдЕрдкрдиी рдХृрдкा рдХो рдиीрдЪे рдЙрддाрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХी рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдХि рдЙрдирдХा рдХाрд░्рдп рдкृрде्рд╡ी рдоें рдкूрд░ा рд╣ो। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЙрдирдХी рдкुрдХाрд░ рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдоैं рдоाрдирд╡ рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЬрдб़рдж्рд░рд╡्рдп рдоें рдЙрддрд░ी, рдЗрд╕ рдХрд╖्рдЯ, рдкीрдб़ा рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдХे рд▓ोрдХ рдоें рдЖрдИ। рд╣рдо рджोрдиों рдХे рд╕рдо्рдоिрд▓рди рд╕े рд╣ी рджुрдиिрдпा рднाрдЧрд╡рдд рдЬीрд╡рди рдХे рдЪрдордд्рдХाрд░ рдХो рджेрдЦेрдЧी। рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдХाрд░рдг рдоैं рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ुрдИ рд╣ूँ । рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬрдб़рдж्рд░рд╡्рдп рдХी рдк्рд░рдЦрд░ рдЕрднीрдк्рд╕ा рдХो рдКрдкрд░ рднेрдЬा рдФрд░ рдЙрд╢्рд░рд░ рдоें рднाрдЧрд╡рдд рдХृрдкा рдКрдкрд░ рд╕े рдиीрдЪे рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ुрдИ। рдХैрд╕ी рдоंрдЧрд▓ рд╡ेрд▓ा рдеी рд╡рд╣ рдзрд░рддी рдХे рд▓िрдпे!! рдпрд╣ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдк्рд░рдЧрддि рдХрд░рдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╕ाрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ рдЕрдкрдиी рд╕рд╢्рд░ा рдХे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдмрдб़े рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдФрд░ рд╕्рдлूрд░्рддि рдХे рд╕ाрде рдмрдв़ рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣рдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рднрд▓ा рдРрд╕ी рдХौрди рд╕ी рдЪीрдЬ़ рд╣ै рдЬिрд╕े рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рдиा рдЕрд╕ंрднрд╡ рд╣ो?’
‘It is only because of
SriAurobindo that I can accomplish this work (of radiating divine vibration).He
invites me, He opens the door and I enter into the depths of Inconscience and I
kindle the light to illumine the atoms in the torpor of Inconscience. I put
there a bit of force to awaken them and I give divine love so that they may
aspire more.’ The Mother
‘рдпрд╣ी рд╡рд╣ рдХाрд░्рдп рд╣ै (рдирдпी рдЪेрддрдиा рдХा рдмीрдЬ рдмोрдиा) рдЬिрд╕े рдоैंрдиे рдХिрдпा рд╣ै рдпрдж्рдпрдкि рдЗрд╕े рдХрднी рдХिрд╕ी рдиे рдирд╣ीं рдЬाрдиा, рдлिрд░ рднी рдпрд╣ рдХाрд░्рдп рдмिрдиा рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे, рдЖрдЧे рдирд╣ीं рдмрдв़ рд╕рдХрддा рдеा।’
рд╢्рд░ीрдоाँ рдиे рдмрддाрдпा - ‘рдЗрд╕ рдЬрдЧрдд рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЬिрд╕ рдЪीрдЬ़ рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддे рд╣ैं рд╡рд╣ рдХोрдИ рдЙрдкрджेрд╢ рдирд╣ीं рд╣ै рди рд╣ी рд╡рд╣ рдХोрдИ рд░рд╣рд╕्рдпोрдж्рдШाрдЯрди рд╣ै, рд╡рд╣ рддो рд╕ीрдзे рднрдЧрд╡ाрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдХ्рд░िрдпा; (Action) рд╣ै।’
рдпрд╣ 'Action' рд╢рдм्рдж рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХी рд╕्рдеिрддि рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдпे рдмрд╣ुрдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै। рд╢्рд░ीрдоाँ рдиे рдЗрд╕ рд╢рдм्рдж рдХे рдЕрд░्рде рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдпे рдмрддाрдпा рдХि рдЪूंрдХि рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЬрдб़рдж्рд░рд╡्рдп рдкрд░ рдХ्рд░िрдпा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं (рдЕрд░्рдеाрдд् Supreme in matter ) рдЗрд╕рд▓िрдпे 'Action' рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा। рдпрд╣ рдХ्рд░िрдпा ‘рдКрдкрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╕े рд╕ीрдзे рдиीрдЪे рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЗрд╕ рд╢рдХ्рддि рд╡ рдХ्рд░िрдпा рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░ рд░рд╣ें рд╣ैं।’ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдЕрддिрдоाрдирд╕ рд╢рдХ्рддि (Supramental Power) рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ैं।
рдЕрддрдпेрд╡ рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХो рдЬाрдирдиा рд╕्рд╡рдпं рдЙрд╕ рд╕рдд्рдп рдХो рдЬाрдирдиा рд╣ै рдЬिрд╕े рд▓ेрдХрд░ рд╡े рд╕्рд╡рдпं рдзрд░рддी рдкрд░ рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ुрдпे। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЕрд╡рддाрд░ рдпा рд╡िрднूрддि рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рд╡рд╣ рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддा рд╣ै। рд░ाрдо, рдХृрд╖्рдг, рдмुрдж्рдз, рд╢ंрдХрд░, рдЪैрддрди्рдп рдФрд░ рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрджि рдиे рдЕрдкрдиे рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдоें рдЬिрд╕ рд╕рдд्рдп рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХिрдпा рдЙрд╕рдХा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЕрд╡рддрд░рдг рднी рдХрд░ाрдпा। рд╕рдд्рдп рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрддा рдЖрдпा рд╣ै। рдЪрди्рдж्рд░рдоा рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рдХрд▓ाрдУं рдХे рд╕ाрде рдЙрджिрдд рди рд╣ोрдХрд░ рдк्рд░рддि рд░ाрдд рдПрдХ рдирдИ рдХрд▓ा рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рдХрд░рддा рд╣ै рдЬрдм рддрдХ рдХि рдкूрд░्рдгिрдоा рдХी рд░ाрдд рд╡рд╣ рдкूрд░्рдг рдЪрди्рдж्рд░ рдирд╣ीं рдмрди рдЬाрддा। рд╕рдд्рдп рднी рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдзीрд░े рдзीрд░े рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдХ्рд░िрдпा рдХो рдЕрдкрдиाрддे рд╣ुрдпे рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рд╣ोрдХрд░ рдПрдХ рджिрди рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рдоें рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рд╣ो рдкाрддा рд╣ै। рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЗрд╕ рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рдоें рдЕрднी рддрдХ рдХे рдЕंрддिрдо рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕्рддंрдн рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдЕрддिрдоाрдирд╕ рд╕рдд्рдп рдоें рдЕрднी рддрдХ рдХी рд╕ाрд░ी рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рдХрд▓ाрдпें рд╕рдорди्рд╡िрдд рд╣ैं рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЙрдирдХे рдпोрдЧ рдХो рд╕рд░्рд╡ांрдЧीрдг рдпोрдЧ рдХा рдиाрдо рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рдоाँ рдХрд╣рддी рд╣ैं ‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рдмिрдиा рдоेрд░ा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдирд╣ीं, рдоेрд░े рдмिрдиा рдЙрдирдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдирд╣ीं।’
рдЙрдирдХा рдпрд╣ рдХрдерди рдкूрд░ी рд╕्рдеिрддि рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджेрддा рд╣ै। рдмिрдиा ‘рд╕рдд्’ рдХे ‘рдЪिрдд्’ рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा рд▓ेрдХिрди ‘рдЪिрдд्’ рдХे рдмिрдиा рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд╕рдд् рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддी। рджोрдиों рдХे рдоिрд▓рди рд╕े рд╣ी рдЖрдирди्рдж рдм्рд░рд╣्рдо рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрдгिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╕ृрд╖्рдЯि рдХो рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдпोрдЧ рдХी рдЙрдкाрджेрдпрддा рдХे рдмाрд░े рдоें рд╢्рд░ीрдоाрддाрдЬी рдХрд╣рддी рд╣ैं, ‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╣рдоें рдпрд╣ рдмрддрд▓ाрдиे рдЖрдпे рдеे рдХि рд╕рдд्рдп рдХी рдЦोрдЬ рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рдХो рдкृрде्рд╡ी рдЫोрдбрдйे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं, рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдоा рдХी рдЦोрдЬ рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рдХो рдЬीрд╡рди рдХा рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं, рднрдЧрд╡ाрди рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рдХो рд╕ंрд╕ाрд░ рдЫोрдбрдйे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं, рди рд╣ी рдЙрд╕े рд╕ीрдоिрдд рдоाрди्рдпрддाрдУं рдХे рдЕрди्рджрд░ рд░рд╣рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рднрдЧрд╡ाрди рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╣ैं, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд╕्рддु рдоें рд╣ैं рдФрд░ рдпрджि рд╡े рдЫिрдкें рд╣ैं рддो рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рд╣рдо рдЙрди्рд╣ें рдвूंрдв़ рдиिрдХाрд▓рдиे рдХा рдХрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рдЙрдаाрддे।’
рдЕрдкрдиी рдкрд╣рд▓ी рднेंрдЯ рдоें рд╢्рд░ी рдоाँ рдиे рд▓िрдЦा - ‘рдХोрдИ рдмाрдд рдирд╣ीं рдпрджि рд╕ैрдХрдб़ों рдоाрдирд╡ рдЧрд╣рдирддрдо рдЕрдЬ्рдЮाрди рдоें рдбूрдмे рд╣ुрдпे рд╣ों। рд╡े, рдЬिрдирдХे рд╣рдордиे рдХрд▓ рджрд░्рд╢рди рдХिрдпे рд╣ैं, рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рд╣ैं। рдЙрдирдХी рдпрд╣ाँ рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рд╣ी рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै рдХि рдПрдХ рджिрди рдЖрдпेрдЧा, рдЬрдм рдЕंрдзрдХाрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рд░ूрдкांрддрд░िрдд рд╣ो рдЬाрдпрдЧा, рдЬрдм рднрдЧрд╡ाрди рдХा рд░ाрдЬ्рдп рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рд╕рд╣ी рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрдкिрдд рд╣ो рдЬाрдпрдЧा।’
рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрдирддрдо рдХाрд╡्рдп рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЕрдкрдиी рдФрд░ рд╢्рд░ी рдоाँ рдХी рднूрдоिрдХा рдХो рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рдоें рдЕрди्рдп рдиाрдоों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджिрдпा рд╣ै। рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХी рджो рднूрдоिрдХाрдпें рд╣ैं - рдкृрде्рд╡ी рдХी рдЖрдд्рдоा рд╕рдд्рдпрд╡ाрди рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡े рд╕рдиाрддрди рдХाрд▓ рд╕े рдХрднी рдЗрд╕ рдиाрдо рд╕े рддो рдХрднी рдЙрд╕ рдиाрдо рд╕े рдЖрдХрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХी рдЪेрддрдиा рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдЕрдЧрд▓ा рдЪрд░рдг рдЬोрдб़рддे рд░рд╣े рд╣ैं; рдЕрд╢्рд╡рдкрддि рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдКрдкрд░ рд╕े рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдордп рдЪेрддрдиा рдХा рдзрд░рддी рдкрд░ рдЕрд╡рддрд░рдг рдХрд░ाрдиे рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдоें рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рдЕрднीрдк्рд╕ा рдкैрджा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рд▓िрдпा। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╢्рд░ीрдоाँ рдХी рднी рджोрд╣рд░ी рднूрдоिрдХा рд░рд╣ी рд╣ै। рд╕рдиाрддрди рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡े рднी рд╕рдд्рдпрд╡ाрди рдХे рд╕ाрде рдкृрде्рд╡ी рдЪेрддрдиा рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдЬрди्рдо рдЬрди्рдоाрди्рддрд░ों рд╕े рдпрд╣ рдпोрдЧ рдХрд░рддी рд░рд╣ी рд╣ैं। рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдЕрд╢्рд╡рдкрддि рдХी рдкुрдХाрд░ рдХे рдЙрд╢्рд░рд░ рдоें рд╡рд░рджाрди рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡े рдЕрддिрдоाрдирд╕ рд╢рдХ्рддि рдХो рд▓े рдХрд░ рдзрд░рддी рдоें рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ुрдИं рдЬिрд╕рд╕े рдпрд╣ां рдЕрддिрдоाрдирд╕ рдХी рдЬाрддि рдХा рдмीрдЬाрд░ोрдкрдг рд╣ो рд╕рдХे।
God’s Labour рдиाрдордХ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдХрд╡िрддा рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдиा рд╣ी рдкрд░िрдЪрдп рдПрдХ рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рд╕ाрдзрдиा рдХे рд╕ाрдзрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рджिрдпा рд╣ै।
‘Coercing my Godhead, I have
come
Here on the sordid earth
Ignorant labouring, human
grown
Twixt the gates of death and
birth …….’
рд╢्рд░ीрдоाँ рдиे рдЕрди्рдпрдд्рд░ рд▓िрдЦा - ‘рдЗрд╕ рдкृрде्рд╡ी рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЖрд░ंрдн рд╕े рд╣ी рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рд░ूрдк рдоें рдЗрд╕ рдпा рдЙрд╕ рдиाрдо рд╕े рдкृрде्рд╡ी рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд░ूрдкांрддрд░ों рдХा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рддे рд░рд╣े рд╣ैं।’
‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдкрд░рдо рдк्рд░рднु рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рд╕рддрдд рдзाрд░ा (emanation) рдеे। рд╡े рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рднाрд╡ी рдирдпी рдЬाрддि рд╡ рдирдпे рдЬрдЧрдд рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдШोрд╖рдгा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЖрдпे рдеे।’
‘рд╣ृрджрдп рдХी рдЧुрд╣ा рдоें рдиीрдЪे рдзрд╕рддे рдЬाрдУ, рдзрд╕рддे рдЬाрдУ, рдЬрдЧрддों рдХे рдмाрдж рдЬрдЧрддों рдоें, рдЪेрддрдиा рдХे рдмाрдж рджूрд╕рд░ी рдЪेрддрдиा рдоें - рдмिрд▓рдХुрд▓ рдкेंрджी рдоें рд╢ुрдж्рдз рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд▓ौ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рдиिрд╡ाрд╕ рд╣ै।’
рд╢्рд░ीрдоाँ рдиे рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХे рд╕ाрде рдмрддाрдпा рдеा - ‘рд╣рдо рджोрдиों (рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдФрд░ рд╢्рд░ीрдоाँ) рдиे рдкрд░िрдкूрд░्рдг рднाрдЧрд╡рдд рдЬीрд╡рди рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рд▓рдЧाрддाрд░ 30 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдкृрде्рд╡ी рдоें рдЬिрдпा рд▓ेрдХिрди рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ै рдХि рд▓ोрдЧ рд╣рдо рджोрдиों рдХो рдпрд╣ाँ рд╕ाрде рд╕ाрде рд░рд╣рдиे рдХे рджैрд╡ी рд╕ंрдпोрдЧ рдХा, рдЬो рдПрдХ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдордп рдЕрд╡рд╕рд░ рдеा, рд▓ाрдн рдирд╣ीं рдЙрдаा рдкाрдпे। рдпрд╣ рдПрдХ рдЪрдордд्рдХाрд░ी рдХृрдкा рдеी рдЬिрд╕рдиे рдЪैрдд्рдп рдХो рддाрд▓े рдоें рддрдм рддрдХ рдмрди्рдж рд░рдХ्рдЦा рдЬрдм рддрдХ рдмाрд╣рд░ рдХी рдЪीрдЬ़ें рддैрдп्рдпाрд░ рдирд╣ीं рд╣ो рдЧрдИं।’
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдмрдХो рдЪौंрдХा рджिрдпा, 'Humanity is not the last rung of the terrestrial
creation. Evolution continues and man will be surpassed. It is for each
individual to know whether he wants to participate in the advent of this new
species.' рд╡िрдХाрд╕рд╡ाрдж рдХे рдЗрд╕ рд╕िрдж्рдзांрдд рдиे рдкрд░рдо्рдкрд░ाрд╡ाрджी рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХो рд╣िрд▓ा рдХрд░ рд░рдЦ рджिрдпा। рдЕрднी рддрдХ рдХे рдпोрдЧ рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдиे рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╡िрдзाрддा рдХी рдЕрди्рддिрдо рдХृрддि рдоाрдиा рдкрд░ рдЙрд╕े рднी рднрд╡рд╕ाрдЧрд░ी рд╕ृрд╖्рдЯि рд╕े рд╡िрджा рд▓ेрдХрд░ рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рд╕рдоाрдзि рдоें рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрдиे рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджिрдпा рдеा। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЗрдирдХे рдЕрдиुрдпाрдпिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдЪेрддрдиा рдХा рд╡िрдХाрд╕рд╡ाрджी рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдЕрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рд╣ो рдЧрдпा। рдРрд╕े рд▓ोрдЧों рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рдпोрдЧ рдХो рднाрд░рддीрдп рдпोрдЧрд╡िрдж्рдпा рдХे рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рдоाрдирдХрд░ рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХे рдирдпे рдЕрд╡рддрд░рдг рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░рдиे рдоें рдЖрдкрд╢्рд░ि рдХी। рдЗрд╕ी рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें рдоाрддाрдЬी рдиे рдХрд╣ा - рд╖्рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рд╕рдиाрддрдирддा рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЕрд╡рддाрд░ рдХेрд╡рд▓ рдШोрд╖рдгा рдХрд░рдиे рдЖрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдкूрд░्рдгрддрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХा рдЕрдЧ्рд░рдгी рд╣ोрддा рд╣ै। рдлिрд░ рднी рд▓ोрдЧों рдоें рд╣рдоेрд╢ा рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рдЕрд╡рддाрд░ों рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдкिрдЫрд▓े рдЕрд╡рддाрд░ों рдХो рд╣ी рдоाрди्рдпрддा рджेрдиे рдХी рдк्рд░рд╡ृрд╢्рд░ि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рдордп рдоें рдкुрди: рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдХрд▓ рдХे рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी рдШोрд╖рдгा рдХрд░рддे рд╣ुрдпे рдЖрдпे рд╣ैं рдФрд░ рдкुрди: рдЙрдирдХे рд╕рди्рджेрд╢ рдХो рдЙрди्рд╣ीं рд╡िрд░ोрдзों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдкрдб़ рд░рд╣ा рд╣ै рдЬिрдирдХा рд╕ाрдордиा рдЙрдирдХे рдкूрд░्рд╡рд╡рд░्рддिрдпों рдХो рдХрд░рдиा рдкрдб़ा рдеा। рд▓ेрдХिрди рдЖрдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд▓ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рд╕рдд्рдпрддा рдХो рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдХрд░ рджेрдЧा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХिрд╕ рд░рд╣рд╕्рдп рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рдХिрдпा рддрдеा рдпрд╣ рднी рдХि рдЙрдирдХा рдХाрд░्рдп рдкूрд░ा рд╣ोрдХрд░ рд░рд╣ेрдЧा।’
‘A truth of truths men fear
and deny
The light of lights, they
refuse
To ignorant Gods they lift
their cry
Or a demon altar choose.’
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рдЬीрд╡рди рдХрднी рдКрдкрд░ी рддрд▓ рдкрд░ рд░рд╣ा рд╣ी рдирд╣ीं рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЙрдирдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХे рдмाрд░े рдоें рд╢्рд░ीрдоाँ рдХे рд╕िрд╡ाрдп рдХोрдИ рднी рдаीрдХ рдаीрдХ рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддा। рдХिрд╕ी рднी рдЖрдд्рдордХрдеाрдХाрд░ рдХो рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдмाрд░े рдоें рд▓िрдЦрдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рджी। рд░ाрдордзाрд░ी рд╕िंрд╣ рджिрдирдХрд░ рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдЗрддрдиा рдмрд╣ुрдоुрдЦी рдеा рдХि рдЙрд╕े рд╕рдоेрдЯ рдкाрдиा рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै। рдЙрдирдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоें рдпोрдЧी, рдХрд╡ि рдФрд░ рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдЗрди рддीрдиों рдХा рд╕рдорди्рд╡рдп рдеा рдФрд░ рд╕рдм рдХे рд╕рдм рдПрдХ рд╣ी рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдеे рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХा рдз्рдпाрди рдХрд░рддे рд╕рдордп рдРрд╕ा рднाрд╕िрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдоाрдиो рд╣рдо рдоाрдирд╡рддा рдХे рдорд╣ाрд╕ूрд░्рдп рдХो рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ों। рд╢्рд░ीрд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдирди्рджрди рдкрди्рдд рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдорддрд░ рдоाрдирд╕िрдХ рддрдеा рднौрддिрдХ рд╕ंрдШрд░्рд╖ों рдХे рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдпुрдЧ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдирдпी рдЬीрд╡рдирджृрд╖्рдЯि рдХे рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрд╡िрд░्рднूрдд рд╣ुрдпे। рдмाрд▓ рдЧंрдЧाрдзрд░ рддिрд▓рдХ рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рдмाрд░े рдоें рдХрд╣ा рдеा - рдЖрдд्рдордд्рдпाрдЧ, рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рд╕рдоाрди рдФрд░ рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрд╣ рддो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдХृрдкा рд╣ै рдХि рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЬैрд╕े рд▓ोрдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХाрд░्рдп рдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ुрдпे। рдкрдЯ्рдЯाрднि рд╕ीрддा рд░рдоैрдп्рдпा рдиे рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд▓िрдЦा - ‘рднाрд░рдд рдХे рдХ्рд╖िрддिрдЬ рдоें рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╡рд░्рд╖ों рддрдХ рдПрдХ рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЙрдЬ्рдЬ्рд╡рд▓ рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдХे рд╕рдоाрди рдЪрдордХे।’ рдл्рд░ांрд╕ рдХे рдиोрдмрд▓ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╡िрдЬेрддा рд░ोрдоाрд░ोрд▓ा рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै ‘рдорд╣ाрди рдЛрд╖िрдпों рдХी рд╢ृंрдЦрд▓ा рдХा рдпрд╣ рдЕंрддिрдо рдЛрд╖ि рдЕрдкрдиे рд╡िрд╢ाрд▓ рд╣ाрдеों рдоें рдиिрд░्рдоाрдг рдХा рдзрдиुрд╖ рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд╣ै।’ рдиोрдмрд▓ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдХी рдЕрди्рдп рд╡िрдЬेрддा рдоैрдбрдо рдЧैрдмрд░ीрд▓ा рдФрд░ рдоैрдбрдо рдкрд▓्рд░्рд╕ рдПрд╕. рдмрдХ рд▓िрдЦрддी рд╣ैं ‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХे рд╣ाрдеों рдоें рдХрд╡िрддा рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рд╕ंрдЧीрдд рд╡ рдЕрдирди्рдд рдХी рдЪिрди्рдордпрддा рдХा рдиिрд░्рдЭрд░ рдпंрдд्рд░ рдмрди рдЧрдИ рд╣ै।’
рдХрд╡ीрди्рдж्рд░ рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдиे рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдХी рд╕्рддुрддि рдоें рдХिрддрдиे рд╣ी рдЫрди्рдж рд▓िрдЦрдХрд░ рдЕрд░्рдкिрдд рдХिрдпे рд╣ैं। рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдирди्рджрди рдкрди्рдд рдиे рдЙрдирдХी рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓िрдЦा - ‘рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдорд╣ाрдХाрд╡्рдп рдоें рд╢्рд░ी рдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЕрдкрдиे рд╕рдорд╕्рдд рджрд░्рд╢рди рдХे рдпोрдЧाрдоृрдд рдХो рдк्рд░рдХाрд╢ рдФрд░ рд╕ौрди्рджрд░्рдп рдХे рдХрд▓рд╢ рдоें рднрд░ рдХрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдЕрдорд░ рднेंрдЯ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рд╣ै।’
рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рдЕрдкрдиी рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдХा рдЕрди्рддिрдо рд╕ंрд╢ोрдзрди рдкूрд░ा рдХрд░рдХे рддुрд░рди्рдд рдПрдХाрдПрдХ рдЪрд▓े рдЧрдпे। рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдЫोрдбрдйे рдХे рдХुрдЫ рд╣ी рджिрди рдкрд╣рд▓े рдЙрдирдХे рд╡ рд╢्рд░ीрдоाँ рдХे рдмीрдЪ рдЗрд╕ рдмाрдд рдкрд░ рдоंрдд्рд░рдгा рд╣ुрдИ рдеी рдХि рджो рдоें рд╕े рдХिрд╕ी рдПрдХ рдХो рдХाрд░्рдп рдХो рдЧрддि рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╢рд░ीрд░ рдЫोрдбрдйा рд╣ोрдЧा। рд╕ुрдк्рд░ाрдоेрдг्рдЯрд▓ рд╢рдХ्рддि рдкृрде्рд╡ी рдХी рдЪेрддрдиा рдоें рдоाрдирд╡рддा рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХे рд▓िрдпे рдирд╣ीं рдард╣рд░ рдкा рд░рд╣ी рдеी рдХ्рдпोंрдХि рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдЕрднी рдЗрд╕ рдХे рд▓िрдпे рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рдеी। рджूрд╕рд░े, рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рднौрддिрдХ рдЙрд╕рдХे рдЙрддрд░рдиे рдоें рдЕрд╡рд░ोрдз рдкैрджा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा। рд╢рд░ीрд░ рдХी рдЕрдкрдиी рд╕ीрдоाрдпें рд╣ैं рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╢्рд░ी рдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рд╢рд░ीрд░ рдХो рдЫोрдб़ рдХрд░ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╢рд░ीрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рднौрддिрдХ рдоें рд░рд╣рдХрд░ рдХाрдо рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХा рдиिрд░्рдгрдп рд▓िрдпा। рд╢्рд░ीрдоाँ рдХे рдХрдердиाрдиुрд╕ाрд░ ‘рд╢्рд░ीрдЕрд░рд╡िрди्рдж рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рднौрддिрдХ рдоें рдЕрдорд░ рд╣ैं। рдиीрдЪे рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рдЫिрдкे рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдоृрджु, рдкुрд░ाрдгी, рдЕрдоृрддा рдФрд░ рдЪрди्рджूрд▓ाрд▓ рд╣ैं। рдЗрди рд╢िрд╖्рдпों рдХे рд╕ाрде рд╡े рдкृрде्рд╡ी рдХे рд▓िрдпे рдЪीрдЬ़ें рддैрдпाрд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╡े рдПрдХ рдЬीрд╡िрдд рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕ाрдХाрд░ рд╣ोंрдЧे।’ рдЙрдирдХे рдЬाрдиे рдХे рддुрд░рди्рдд рдмाрдж рдЬрдм рд╢्рд░ीрдоाँ рдиे рдЙрдирд╕े рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯрдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा рдХि рд╡े рдЙрд╕ рд╢рд░ीрд░ рдоें рдирд╣ीं рд▓ौрдЯेंрдЧे, рд╡े рдЕрддिрдоाрдирд╕िрдХ рддрд░ीрдХे рд╕े рддैрдпाрд░ рдХिрдпे рдЧрдпे рдЕрддिрдоाрдирд╕िрдХ рд╢рд░ीрд░ (Divine body) рдоें рд▓ौрдЯेंрдЧे। ••-( рдЬрдирдХрд▓्рдпाрдг рдЯ्рд░рд╕्рдЯ, рдоां рдоंрджिрд░, рдорд╣рд╕ूрд╡ाрдХे рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рд╡ाрд▓ рд╕े рд╕ाрднाрд░ )
Comments
Post a Comment